Depremzede esnaf, sanatkâr ve tüccarlarımız yerleşik hayata geçtikten en az 2 yıl sonra borç ödeyecek duruma gelebilecek… Borç ertelemesi bekleniyor!
İnanın hep güzel şeyler yazıp, toplumun moral-motivasyonun yükselmesine katkı vermeye çalışan biriyim ama bugün olduğu gibi bazı haber ve açıklamaları okuyunca üzücü ve moral bozan tablo yansıtmak zorunda kalıyorum.
Haber sayfamızda okumuşsundur, diğer yayın organlarında da yer alan haberde Adıyaman Barosu Başkanı Av. Bilal Doğan’ın ortaya serdiği rakamlar Adıyaman’ın içerisinde bulunduğu durumun tahminlerin de ötesinde olumsuzluk sergilediğini gösteriyor. Bu rakamların üç aşağı beş yukarısı 6 Şubat depremlerinden mağdur olan Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa illerimizde de görülecektir.
Aşağıda özetleyeceğim Av. Bilal Doğan’ın açıklamasının esnaf, sanatkâr ve tüccarlar açısından değerlendirilmesi de tablonun net görülmesine fayda verecektir.
Adıyaman Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Ziya Duran’a konuyla ilgili görüşünü sorduğumda zaten bakan herkesin görebileceği tabloyu özetledi.
Ziya Duranay diyor ki; “Malum 6 Şubat depreminde gerek devletimiz, gerekse de milletimiz kenetlenerek bizlere hayatın her alanında lazım olan araç, gereç, ilaç, giyim ve gıda gibi yardımlar yağdırdılar. Allah razı olsun, ne bizi ne de başka insanları bu duruma düşürmesin. Bu yardımlar nedeniyle doğal olarak esnaf ve tüccarlarımızın ticaret yapması uzun süre aksadı. Evinde, işyerinde neredeyse her şeyi olan halkımızın alış-veriş yapmadığı yaklaşık 2 yıllık süreçte birçok esnaf ve tüccarımız siftahsız kepenk kapattı dersek abartmış olmayız. Tabi pandemi ve öncesinden de çoğumuzun borçları vardı, bir de KOSGEB ve benzeri kurumların bize zaman kazandırmak üzere verdiği KOBİ kredileri dâhil çeşitli kredi destekleri oldu. Bizler ‘nasılsa işimiz düzelir ve bu borçları öderiz’ diye beklerken maalesef henüz yerleşik hayata geçemedik. Konteynerlerde ki çoğunluğu önceki yerleşim yerinden uzak, yani bilmediği bir muhitte ticaret yapmaya çalışan binlerce üyemiz borç ödeyecek kadar birikim yapamadı, gün kurtaranlarımızı şanslı görüyoruz ki bazı kardeşlerimiz maalesef icra aşamasındalar. Şöyle örnekleyeyim, 2026 yılında yaklaşık 9000 KOBİ’nin 2 yıl vadeli kredilerini ödemesi gerekiyor. Vergi, Bağkur, SSK, Muhasebe, Kira derken üst üste birikmiş oldukça yüklü bir meblağla karşı karşıyayız. Malumunuz Çarşı Projemiz 1. Etapla sınırlandı, diğer etaplar da bir an önce bitmeli ve bizlere yeniden yerleşik hayata geçip para kazanmalıyız ki ödeme yapabilelim. Bu nedenle esnaf, sanatkâr ve tüccarlarımız yerleşik hayata geçtikten en az 2 yıl sonra borç ödeyecek duruma gelebilecektir. Şehir merkezindeki Çarşı’daki işyerlerinin biteceği en yakın tarih de maalesef 2 yıldır. Bu vesileyle yetkililerden hiç olmazsa 2 yıllık erteleme veya yeniden düşük faizli ve uzun vadeli krediyle destekleme talep ediyoruz.” dedi.
Açıklamasında; “Kredi kartı borçları yaklaşık %80 artmış durumda. İcra dosyaları ise 9 binden 18 bine fırlamış halde. İş Yok, Gelir Yok, Umut İse Her Geçen Gün Biraz Daha Azalıyor. Küçük esnaf kepenk indiriyor, aileler temel ihtiyaçlarını bile borçla karşılıyor. Barınma sorunu, yüksek kiralar, artan gıda fiyatları ve işsizlik Adıyaman halkını nefessiz bırakıyor.” diyen Baro Başkanı Bilal Doğan’ın açıklamasından öne çıkan cümleler oldukça üzücü bir tabloyu gösteriyor!
Adıyaman'da icralık olan kişi sayısı 2023 yılında 9137, 2024 yılında 16.273 ve 2025 yılında Kasım ayı itibarıyla 18.181 dosya sayısı ile büyük bir artış göstermiştir.
Aile Mahkemesi 2 Hâkim ile çalışırken depremin hemen ardından boşanma ve aile içi sorunların görüşüldüğü davaların artması nedeniyle 3. Aile Mahkemesi'nin kurulması gündeme gelmiş.
Yaşam mücadelesi ve strese bağlı artan psikolojik sorunlarla birlikte ayrılıkla sonuçlanan mahkemelerde boşanmalar artmış.
Adıyaman 1. ve 2. Aile Mahkemelerinde 2022 yılında 393, 2023 yılında 696, 2024 yılında 876 ve 2025 yılında 826 boşanma davası görülürken Gölbaşı ilçesinde 2023 yılında 123, 2024 yılında 152 ve 2025 yılında 132 boşanma, Besni ilçesinde 2023 yılında 172, 2024 yılında 175, 2025 yılında 185 boşanma ve Kâhta ilçesinde ise, son üç yılın toplamında 966 boşanma davası görülmüş.
Başkan Doğan, sözlerini şu acı cümleyle noktalıyor; “Kâhta ilçesini 2025 yılında yaklaşık 300 boşanma dersek Adıyaman genelinde bu rakam 2025 yılında toplam 1443 kişiye ulaşmıştır. Bu sonuçlar memleketimizin yaşadığı ekonomik durumun sonrasında geldiği yeri açık bir şekilde ortaya koymaktadır.”
Yetkililere iletilmek istenen sorun da çözüm önerimiz de bu yazıda olduğundan başka cümle eklemeye gerek görmüyorum. Bir kez daha ve hatta korkarım birkaç kez daha ertelemeye muhtaç bir bölgeyle karşı karşıyayız.
