Ey insanlar: Sözümüzü iyi dinleyiniz. Bilmiyorum, bu seneden sonra sizinle burada bir daha buluşamayacağım.

Ey insanlar: Bu günleriniz nasıl mukaddes bir gün ise, bu aylarınız nasıl bir mukaddes bir ay ise bu şehriniz (Mekke) nasıl bir mübarek bir şehir ise canlarınız, mallarınız, namuslarınız da öyle mukaddestir, her türlü tecavüzden korunmuştur.

Ashabım:  Muhakkak rabbinize kavuşacaksınız. O da sizi yapmış olduğunuz olaydan dolayı sorguya çekecektir. Sakın benden sonra eski sapıklıklara dönmeyiniz ve birbirinizin boynunu vurmayınız.

Bu vasiyetimi burada bulunanlar, bulunmayanlara ulaştırsın. Olabilir ki, burada bulunan kimse bunları daha iyi anlayan birisine ulaştırmış olur.

Ashabım: kimin yanında bir emanet varsa, onu hemen sahibine versin. Biliniz ki, faizin her çeşidi kaldırılmıştır. Allah böyle hükmetmiştir. İlk kaldırdığım faizde Abdulmuttalib'in oğlu amcam Abbas’ın fazidir. Lakin anaparanız size aittir. Ne zulüm ediniz ne de zulüme uğrayınız.

Ashabım:  Dikkat ediniz, cahiliyeden kalma bütün adetler kaldırılmıştır, ayağımın altındadır.

Cahiliye devrinde güdülen kan davaları da tamamen kaldırılmıştır. Kaldırdığım ilk kan davası Abdulmuttalib'in Torunu İyas Bin Rabia’nın kan davasıdır.

Ey insanlar:  muhakkak ki, şeytan şu toprağınızda kendisine tapınmaktan tamamen ümidini kesmiştir. Fakat siz bunun dışında ufak tefek işlerinizde ona uyarsanız, bu da onu memnun edecektir. Dininizi korumak için bunlardan da sakınınız.

Ey insanlar: Kadınların haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allah’tan korkmanızı tavsiye ederim. Siz kadınları, Allah’ın emaneti olarak aldınız ve onların namusunu kendinize Allah’ın emriyle helal kıldınız.

Sizin kadınlar üzerinde hakkınız, kadınlarında sizin üzerinizde hakkı vardır. Sizin kadınlar üzerindeki hakkınız: yatağınızı hiç kimseye çiğnetmemeleri, hoşlanmadığınız kimseleri izniniz olmadıkça evlerinize almamalarıdır. Eğer gelmesine müsaade etmediğiniz bir kimseyi evinize alıyorlarsa, Allah, size onların yataklarında yalnız bırakmanıza ve daha olmazsa hafifce dövüp sakındırmanıza izin vermiştir. Kadınlarında sizin üzerinizdeki hakları, meşru örf ve adetlere göre yiyecek ve giyeceklerini temin etmenizdir.

Ey müminler: Size iki emanet bırakıyorum onlara sarılıp uyudukça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. O emanetler Allah’ın Kitabı Kuran-ı Kerim ve Peygamber’in (sav) sünnetidir.

Müminler: Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz. Müslüman Müslüman’ın kardeşidir. Ve böylece bütün Müslümanlar kardeştirler. Bir Müslüman’a kardeşinin kanıda, malı da helal olmaz. Fakat malını gönül hoşluğu ile vermişse o başkadır.

Ey insanlar: Cenab-ı Hakk her hak sahibine hakkını vermiştir. Her insanın mirastan hissesini ayırmıştır. Mirasçıya vasiyet etmeye lüzum yoktur. Çocuk kimin döşeğinde doğmuşsa ona aittir.

Zina eden kimse için mahrumiyet vardır. Babasından başkasına ait soy iddia eden soysuz yahut efendisinden başkasına intisaba kalkan köle, Allah’ın, meleklerinin ve bütün insanların lanetine uğrasın. Cenab-ı Hakk bu gibi insanların ne tevbelerini ne de adalet ve şahadetlerini kabul eder.

Ey insanlar: Rabbiniz birdir. Babanızda birdir. Hepiniz Adem’in çocuklarısınız. Adem ise topraktandır.

Arap’ın Arap olmayana, Arap olmayanının da Arap üzerine üstünlüğü olmadığı gibi. Kırmızı tenlinin siyah üzerine, siyahında kırmızı tenlinin üzerinde bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takvada ve Allah’tan korkmaktadır.  Allah yanında en kıymetli olanınız ondan en çok korkanınızdır. Azası kesik siyahi bir köle başınıza amir olarak tayin edilirse, sizi Allah’ın kitabı ile idare ederse onu dinleyiniz ve itaat ediniz. Suçlu kendi suçundan başkasıyla suçlanamaz. Baba, oğlunun suçu üzerine, oğlu da babasının suçu üzerine suçlanamaz.

Dikkat ediniz:  Şu dört şeyi kesinlikle yapmayacaksınız. 

1 – Allah’a hiç bir şeyi ortak koşmayacaksınız.

2- Allah’ın haram ve dokunulmaz kıldığı canı, haksız yere öldürmeyeceksiniz. 3 – Zina etmeyeceksiniz. 4-Hırsızlık yapmayacaksınız. İnsanlar La ilahe İllallah deyinceye kadar onlarla cihad etmek üzere emir olundum. Onlar bunu söyledikleri zaman kanlarını ve malları korumuş olurlar. Hesapları ise Allah’a aittir.

İnsanlar: Yarın beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz?  Orada bulunan bütün sahabe-i kiram birden şöyle dediler: Allah’ın elçiliğini ifâ ettiniz, vazifenizi hakkıyla yerine getirdiniz, bize vasiyet ve nasihatte bulundunuz diye şahadet ederiz dediler. Bunun üzerine Resulu Ekrem Efendimiz (Sav) Şahadet parmağını kaldırdı sonrada cemaatin üzerine çevirip indirdi ve şöyle buyurdu (ŞAHİT OL, YARAB. ŞAHİT OL, YARAB. ŞAHİT OL YARAB.)

Saygı değer okurlarım, malum olduğu üzere peygamberimiz (sav) Efendimizin Medine’ye hicretinin onuncu yılında yani Milad-i 632 yılında son haccıdır. Yüz binin üzerinde sahabeyle bu haccı gerçekleştirmiştir. Temel hak ve hürriyetler açısından da çok önemlidir ve her Müslüman’ında bilmesi gerekir.

Arz eder, saygılarımı sunarım.