Diyarbakır'da düzenlenen bölge toplantısında konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, 13 yılda 702 bini aşkın bireysel başvuru yapıldığını, 81 bin 841 ihlal kararı verildiğini açıkladı. Özkaya, "Anayasa Mahkemesi bir süper temyiz mercii değildir" vurgusu yaparken, Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez ise "İhlalin sonuçlarının giderilmesi, ihlal kararından daha önemlidir" dedi.
Diyarbakır - Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Birliği-Avrupa Konseyi iş birliğinde yürütülen proje kapsamındaki "Adli ve İdari Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması" konulu bölge toplantılarının yedincisi, 20-21 Ekim 2025 tarihlerinde Diyarbakır'da gerçekleştirildi.
Türkiye'nin en üst düzey yargı temsilcilerini bir araya getiren programa; Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Muhsin Şentürk, Danıştay Başsavcısı Cevdet Erkan, çok sayıda yüksek yargı mensubu ile Avrupa Konseyi temsilcileri ve bölge illerinden 103 hakim ile savcı katıldı.
"Zengin Bir İçtihat Bankası Oluşturduk"
Toplantının açılışında konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, bireysel başvuru mekanizmasının 13 yıllık bilançosunu paylaştı. Bugüne kadar 702 bin 53 başvuru yapıldığını ve 600 bin 14'ünün karara bağlandığını belirten Özkaya, "Anayasa Mahkemesi olarak bireysel başvuruda geldiğimiz nokta itibarıyla temel hak ve özgürlüklerin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik standartları büyük ölçüde belirlemiş, dolayısıyla da zengin bir insan hakları içtihat bankası oluşturmuş bulunmaktayız" ifadelerini kullandı.
"Süper Temyiz Mercii Değiliz"
Başkan Özkaya, verilen 81 bin 841 ihlal kararının toplam başvuruya oranının (makul süre ihlalleri hariç) yaklaşık %3,4 olduğuna dikkat çekerek, "Buradan Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru incelemelerinde bir süper temyiz mercii olarak görev yapmadığı, yalnızca bir hakkın anayasal anlamda ihlal edilip edilmediğine baktığı sonucu ortaya çıkıyor" değerlendirmesinde bulundu.
"Bir Tarafı Nur, Bir Tarafı Nâr Olan Bir Meslek"
Hakim ve savcılara seslenen Özkaya, "Bir tarafı nur, bir tarafı nâr olan bir mesleği icra etmekteyiz" diyerek şu çağrıyı yaptı:
"Eksik bilgi ile karar vermemeliyiz. Her kararımız topluma güven ve istikrar sunmalıdır. Kararlarımızdaki dürüstlük ve tarafsızlık, yalnızca bir davayı değil bütün bir toplumun adalet duygusunu şekillendirir. Unutmayalım ki adil, dürüst ve tarafsız karar verdiğimiz sürece hem kendimizi hem de toplumumuzu yüceltiriz. Sonuç olarak nâra değil nura heves edelim."
Kerkez: "En Önemli Husus Empatidir"
Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez ise ihlal kararlarının uygulanmasının önemine vurgu yaparak, "Anayasa Mahkememiz bir ihlal kararı verdiği zaman tüm kurumların, tüm yargı organlarının, hepimizin buna uyması ve gereğini yerine getirmesi gerekir. İhlalin sonuçlarının giderilmesi vatandaşların temel hakkıdır" dedi.
Kerkez, "Burada en önemli hususlardan biri de bana göre empatidir" diyerek sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bizim, hakkı ihlal edilen veya hakkının ihlal edildiğini iddia eden vatandaşımızın yerine kendimizi koymayı bilmemiz lazım. Aynı durum ile karşılaştığımızda ne yapılmasını istiyorsak bizlerin de onu yapması lazım."
Uluslararası Katılım ve Çalıştaylar
Programa katılan Avrupa Konseyi temsilcileri de toplantının, Anayasa Mahkemesi kararlarının etkili bir şekilde uygulanması için değerli bir platform olduğunu ifade etti.
İki gün süren program kapsamında, "Bireysel Başvuru İhlal Kararlarının Objektif ve Subjektif Etkisi" konulu sunumların yanı sıra, "adil yargılanma hakkı", "mülkiyet hakkı" ve "yaşam hakkı" gibi temel haklara ilişkin örnek kararların yuvarlak masa toplantılarında detaylı olarak müzakere edildiği bildirildi.
