Adıyaman Üniversitesi (ADYÜ), Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Bölümü Akademisyenlerinden Dr. Öğretim Üyes, İbrahim Doyumğaç, üniversitelerin lisansüstü enstitülerinde ve akademik dergilerde ‘Yapay Zekâ Dedektörü Editörlüğü’ uygulamasının zorunlu hale getirilmesi, hem bilimsel kaliteyi korumak hem de uluslararası yayıncılık standartlarına uyum sağlamak açısından ciddi ve önemli bir ihtiyaç hâline geldiğini açıkladı.
Günümüzde yapay zekâ tabanlı metin üretim araçlarının hızla yaygınlaşması nedeniyle bilimsel yayıncılığın “temel taşları olan özgünlük, etik ilkelere bağlılık ve akademik dürüstlük” anlamında yeni bir sınavdan geçtiğini ifade eden Dr. İbrahim Doyumğaç; “Lisansüstü tezlerden akademik makalelere kadar pek çok alanda, yapay zekâ ile üretilen içeriklerin denetlenmemesi, intihal, sahte veri üretimi ve şeffaflık eksikliği gibi sorunları beraberinde getiriyor. Bu kapsamda üniversitelerin lisansüstü enstitülerinde ve akademik dergilerde ‘Yapay Zekâ Dedektörü Editörlüğü’ uygulamasının zorunlu hale getirilmesi, hem bilimsel kaliteyi korumak hem de uluslararası yayıncılık standartlarına uyum sağlamak açısından ciddi ve önemli bir ihtiyaç hâline gelmiştir.” dedi.
Dr. İbrahim Doyumğaç, Yapay Zekâ Dedektörü Editörlüğü’nün getirilme talebinin gerekçesini ise şöyle açıkladı:
* Bilimsel Etik ve Güven: Yapay zekâ destekli içeriklerin tespiti, intihal riskini ve sahte bilginin yayılmasını azaltır.
* Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: Yapay zekâ kullanımının açıkça beyan edilmesi ve denetlenmesi, akademik süreçlerin izlenebilirliğini artırır.
* Uluslararası Uyum: Springer, Elsevier, Wiley gibi öncü yayınevleri, yapay zekâ kullanımını şeffaf raporlamaya ve editoryal denetime tabi tutmaya başlamıştır.
* İnsan Denetiminin Sınırlılığı: Günümüzde yapay zekâ tabanlı metin üretim araçlarının dilsel yetkinliği, insan üretimi metinlerle neredeyse ayırt edilemeyecek düzeye ulaşmıştır. Bu durum, birçok akademik dergi editörü ve tez danışmanının, yapay zekâ tarafından üretilmiş içerikleri fark etmesini güçleştirmektedir. Özellikle özgünlük, akademik derinlik ve bilimsel muhakeme gibi kriterlerin yapay zekâ tarafından yüzeysel biçimde taklit edilebilmesi, değerlendirme süreçlerinde ciddi zaaflar oluşturmaktadır. Dolayısıyla salt uzman görüşüne dayalı değerlendirme mekanizmaları yerine, yapay zekâ tespitine özel geliştirilen dijital araçların sistematik biçimde sürece entegre edilmesi, akademik dürüstlüğün korunması açısından kaçınılmaz hale gelmiştir.
