Henüz 22 yaşındaki MAHSA AMİNİ'nin başörtüsünü İslami usullere göre örtünmediği iddia veya gerekçesiyle" İRAN REHBERLİK DEVRİYESİ"diye adlandırılan Ahlak Polisi tarafından göz altına alınıp,bu süre içerisinde fenalaşarak Tahran'da kaldırıldığı bir hastanede 16 Eylül 2022 tarihinde hayatını kaybetmesine müteakip,ertesi günü doğum yeri Saqqez'de toprağa verilmesi ile birlikte başlayan protesto gösterileri mahiyetini değiştirip Ülke genelinde yayılarak devam ediyor..
Başkent Tahran,Sanandaj, Reşt, İlam,Meşhed, İsfahan ile Ülkenin diğer şehirlerinde yayılma eğilimi gösteren protestolarda; polisin açtığı ilk ateş neticesinde Sanandaj ve iki kasabada 5 kişinin öldüğü, çok sayıda göstericinin yaralandığı ve göz altına alındığı haber ajansları tarafından belirtilmekte olup, şu ana kadar 50 nin üzerinde can kaybı olduğu sık sık yazılı ve sosyal medyada gündeme oturdu.
1990 yılların başlarında VAN'DA görev yaptığım yıllarda;İRAN 'dan özellikle hafta sonları Van'a gelen İran'lı turistlerin, oradaki mutaassıp kıyafetlerinden kurtulup, Batı tarzı kıyafetlere bürünüp gezip eğlendiklerini ve alışveriş yaptıklarına şahit olmuştum. Acem ve Fars kültürü ile Türk kültürünün birlikteliğinin zenginliği,İran'ın kültür alt yapısının dayandığı damarları göstermekte idi..İran'lıları tavır ve davranışlarından , şimdiki Göçmenlerden çok ayrı bir yerde tutmak gerekir diye düşünüyorum..Ancak her bireyi önce insan olarak görmemiz gerekiyor..
Masha AMİNİ'nin hayatını kaybetmesini protesto edenlere bir de rejim yanlıları hükümet destekli bir büyük gösteri ile cevap verip, Rejime bağlılıklarını,hatta isyankarların idamını isteyecek boyutta bir gövde gösterisi yaptılar..
İran İçişleri Bakanlığı AMİNİ'nin ölüm olayını talihsizlik olarak niteleyip kalp kırizine bağlı "doğal ölüm "olarak açıklamasının yanı sıra, ailesi ise AMİNİ'nin sağlık sorunlarının olmadığını belirtip Rejim ve Ahlak Polisi ni sorumlu tuttu.
İran Halkı 1979 da RIZA PEHLEVİ nin devrilmesinden bu yana 43 yıldır rejimin baskıcı yapısına karşı 2003-2006-2009-2019 yıllarında başlıcaları olmak üzere irili ufaklı protestolarda rejime karşı seslerini yükseltmiş olsalarda, hepsini molla rejimi bir şekilde bastırmıştır.
12 Mayıs 2006 da Azeri Türklerini hedef alan ve devlet tarafından yayınlanan, ismi de İRAN olan gazetenin Cuma ekinde,İran'da yaşayan Azeri Türklerini öfkelendiren "HAMAM BÖCEĞİ KARİKATÜRÜ "yayınlanmıştır. Ülke çapında gösterilere neden olan ve Azeri Türklerini Hamam böceğine benzetme iması taşıyan bu çirkin benzetme sonucunda;Azeri Üniversite öğrencileri de Başkent Tahran'da 5 gün sonra protesto gösterileri yapmıştır. Bu gösterilerde Polisin açtığı ateş sonucu 30 kişinin hayatını kaybettiği kayıtlara geçmiştir.
2019 Kasım ayında da akaryakıta yapılan zamların protestosu esnasında da 100 ün üzerinde can kaybı olduğu bilinmektedir.
Kadınların başörtüsünün İran da rejimin kimliği ile simgesel bir fonksiyon üstlenmesinden ötürü bu Ülkede, Kadınları rejim muhalifi gösterilerde bir özne olma haline getirmektedir diye düşünüyorum..
İRAN'DA Dini Lider Ali HAMANEY; Gerektiğinde sert kullanılarak protestoların durdurulacağını Dünya Kamuoyuna bildirmiştir. İran Devrim Muhafızlarının henüz sahaya inmemiş olması, Rejimin bir müddet daha bekle gör politikası izlediği izlenimini veriyor. Ancak İRAN'DA daha önceki protestolarda olduğu gibi, Rejim kendi refleksini gösterip;Çoğunluğu kadın olan protestocuları "KADIN"olarak görmeyip,İSYANKAR olarak niteleyip şiddetin dozunu artıracaktır kanaatimi taşıyorum. Şu anda kamu kurumları, Fabrikalar, çeşitli işyerleri ve Ülke genelinde Üniversitelerde gösterilere tam bir katılım gözükmemektedir.Olsa bile İran bu protestoları da kendi yöntemleri ile daha öncekiler gibi bastıracaktır.
İran'ın :Humeyni 'nin Yönetimi ele aldığı ilk yıllarından itibaren ABD ile arasındaki sorunları nedeniyle Çin ve Rusya tarafından desteklenip siyasal bir blok oluşturduğunu biliyoruz. Bu tür protestoları ABD ve AB menşeili müteffiklerin organize ettiğini her fırsatta dile getiren İran Rejimi ,Gerçeklik payının Rejim destekçileri tarafından oldukça yüksek olarak görülmesi nedeniyle,bu şekilde rejim yanlılarını canlı tutmakta ve konsolide etmektedir,Halkın internet ve Sosyal medya erişimine de kısıtlama getiren Rejimin bu tutmuna; Başta ABD ve AB olmak üzere bazı devletler ,protesto gösterilerini destekler bir tutum izleyip, Elon Musk tarafından da internet kısıtlamasına karşı STARLİNK internet desteği verilmiştir.Etrafımızın ateş çemberi içinde olduğunu görerek;
Komşumuz İran daki gelişmelere karşı Türkiye daima uyanık durmalı,Diplomasi, istihbarat,iyi komşuluk ilişkileri ile birlikte İran da bulunan soydaşlarımızla bağlarını artırıp, rejimi rahatsız etmeden ve geleceği bugünden görüp uzun vadeli dış politikalarla Azerbeycan, Ermenistan,İran, İsrail'deki gelişmelere dikkat kesilmeli, ayrıca ABD nin son zamanlarda ki Yunanistan ve Kıbrıs Rum Yönetimi üzerinden Türkiye'ye karşı bilinçli ve dozunu giderek artıran düşmanca ve NATO üyesi iki devleti birbirine kırdırma tutum ve politikasını iyi takip etmemiz gerekiyor.
