TBMM Bağcılık ve Üzüm Araştırma Komisyonu Başkanı Manisa Milletvekili İsmail Bilen, Komisyon Sözcüsü Adıyaman Milletvekili İbrahim Halil Fırat, Komisyon Üyelerinden Gaziantep Milletvekili Canan Candemir Çelik, Tokat Milletvekili Celil Göçer ile akademik ve uzman kişiler Adıyaman’a geldi.

Bağcılık sektörü ve üzüm üretimi yapan çiftçilerin sorunlarının tespit edilmesi amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Elazığ, Adıyaman, Gaziantep ve Kilis'te toplantılar düzenleyerek üreticilerin sorunlarını dinledi.

Besni'de de çiftçilerle bir araya gelen Meclis Araştırma Komisyonu istişare toplantısı düzenledi.

Kültür Kafede düzenlenen toplantıya, TBMM Bağcılık ve Üzüm Araştırma Komisyonu Başkanı ve AK Parti Manisa Milletvekili İsmail Bilen, AK Parti Adıyaman Milletvekili İbrahim Halil Fırat, AK Parti Tokat Milletvekili Celil Göçer, AK Parti Gaziantep Milletvekili Canan Candemir, Adıyaman Valisi Nurullah Naci Kalkancı, Besni Kaymakamı Ahmet Gencer, Adıyaman Belediye Başkanı Hüsrev Kutlu, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Adil Alan, AK Parti Besni İlçe Başkanı Mustafa Çiğdem, İl Genel Meclis Üyesi Emrullah Kara, Besni İlçe Jandarma Komutan Vekili Arif Bekar, Besni Ziraat Odası Başkanı İsmail Sümer, Kahta Ziraat Odası Başkanı Rüştü Turanlı, Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürü Mehmet Kösekul, Besni İlçe Emniyet Müdürü Cemal Avan, Besni Küçük Sanayi Sitesi Başkanı Haci Arslan, Gazetemiz İmtiyaz Sahibi E. Soydan Doğru ile çiftçiler katıldı.

SÜMER; "ADIYAMAN KIRSAL KALKINMA PROJELERİNDEN YETERLİ MİKTARDA DESTEKLENMİYOR"

Programda Besni üzümünün pazarlama ve yetiştiricilik sorunları ile çözüm önerilerinden bahseden Besni Ziraat Odası Başkanı İsmail Sümer; "Güneydoğu Anadolu bölgesi Türkiye üzüm üretimi sıralamasında 3. sırada yer almaktadır. Besni genelinde yaklaşık 28 bin dekar alanda üzüm yetiştiriciliği yapılmaktadır. 5 bin 400 dekarı kurutmalık Besni üzümü çeşididir. Çekirdekli kuru üzüm üretimi yapılan tarım bölgeleri arasında da ilk sırayı bölgemiz almaktadır. Bölgemizde hem üretim, hem de çeşit olarak Besni ve Besni çeşidinin önemli bir yeri vardır.

Yapılan araştırmalar incelendiğinde bölgemiz çiftçileri hem arazi ve iklim koşullarının uygun olması, hem de ekonomik yönden karlı olması nedeniyle üzüm yetiştirdikleri belirlenmiştir. Yine yapılan çalışmalar ve gözlemler bölge çiftçisinin bağcılıkla ilgili çeşitli problemleri olduğunu göz önüne sermiştir" dedi.

Bölgede ve Besni'de büyük önemi olan üzümün yetiştiricilik sorunları ile çözüm önerilerini maddeler halinde sıralayan Besni Ziraat Odası Başkanı İsmail Sümer; "

YETİŞTİRİCİLİĞE BAĞLI SORUNLAR

1. Bölgede bulunan bağ alanlarının %60-75’inin geleneksel yöntemlerle yetiştirilmesidir. Örneğin; serpene usulü bakımsız bağlar.

2. İlçemize özgü 29 üzüm çeşidi mevcuttur. Fakat bu çeşitleri temin edecek fidan tesisleri bulunmamaktadır.

3. Bölgeye özgü çeşitler farklı bölgelerdeki fidan tesislerinden özel sipariş üzerine temin edilmeye çalışılmaktadır. Ancak tesislere her çiftçi kolaylıkla ulaşamamaktadır.

4. Geçmişe oranla bağ alanlarında ciddi bir azalma söz konusudur. Bunun başlıca sebebi, 1978’de başlayan filoksera zararlısıdır. Bu zararlının bölgeye giriş yapmasıyla birlikte birçok alanlar bozulmuştur.

5. Filoksera zararlısının önüne Amerikan asma anacı çeşidi ile geçilmeye başlanmış olsa da, o dönemde bağ alanları yerine alternatif ürünler (antepfıstığı, badem vb.) dikilmeye başlamıştır. Bu durumda bağ alanlarının eski durumuna kavuşmamasına neden olmuştur.

6. İklim değişikliklerine bağlı olarak bölgede daha önceden görülmeyen ya da büyük verim kayıplarına sebep olmayan hastalıkların yaygınlaşarak verim kayıplarına neden olmaktadır.

7. Köylerde yaşayan genç nüfusun her geçen gün şehirlere yerleşmesi ile birlikte iş gücünün azalması mevcut bağ alanlarının bakımsız hale gelip yok olmasına neden olmuştur.

8. Devlet tarafından bağ yetiştiriciliğine herhangi bir destek olmamasından dolayı yetiştiriciler alternatif ürünlere yönelerek bağcılığın gerilmesine sebep olmuştur.

PAZARLAMAYA BAĞLI SORUNLAR

1. Üretim küçük aile işletmeleri tarafından yapıldığı için ürünler ilçe ve yakın illerin pazarlarına kadar ulaşabilmekte, büyük pazarlara açılamamaktadır.

2. Bölgede üzüme dayalı sanayinin yetersiz olması yine ürünlerin bölgesel yerlerde kalmasına sebep olmaktadır. Bu durum üreticiyi bağcılıktan uzaklaştırmaktadır.

3. Adıyaman ili İPART Proje kapsamında olmadığı gibi gıda tarım ve hayvancılık bakanlığı kırsal kalkınma projelerinden yeterli miktarda desteklenmiyor. Örneğin, 2018 yılı proje başvurularından Türkiye genelinde 240 proje iptal ediliyor. Bunun 80 tanesi Adıyaman iline aittir. Bu nedenle tarımsal sanayinin gelişmesi engellenmiş oluyor.

4. Diğer pazarlara açılmamasının bir başka sebebi de depolama imkanının yetersiz olmasıdır. Bu durum özellikle sofralık çeşitte problem olmaktadır. Soğuk hava depolarının olmaması ürünlerin çabuk deforme olup uzak pazarlara kavuşmasını engellemektedir.

5. Besni üzümü ülke genelinde kısmen tanınmasına rağmen markalaşmama ve yetersiz reklamdan dolayı pazarda hak ettiği yer bulamamıştır.

6. Piyasada bulunan diğer ucuz üzümlerde rekabet edemediğinden dolayı pazarda rağbet görememektedir.

7. Büyük Pazar alanlarına uzak olması ve ulaşım imkanlarının kısıtlı olması sebebiyle alıcıların tercih etmemektedir.

8. Üretici ürünün direk olarak kendisi pazara arz edemediği için kazancı aradaki aracılar kazanmaktadır.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1. Devlet desteği ile birlikte modern bağcılık (çardak, yüksek tel sistemi vb.) yöntemlerine üretici teşvik edilerek birim alandan daha fazla verim elde edilebilir. Ancak yine tesis edilen bağlarda verime yatana kadar alan bazlı destek verilmelidir. Buna bağlı olarak da bağ dikim alanlarına genişleme gösterebilir.

2. Bölgedeki araştırma enstitüleri ve ziraat odaları bünyesinde devlet destekli fidan tesisleri kurularak temin edilemeyen fidan açıklıkları kapatılabilir. Bu şekilde bölgeye has çeşitlere çiftçinin ulaşması daha kolay olacaktır.

3. Kurulacak olan fidanlıklarda aynı zamanda teknik hizmet verilerek bağcılık alanında yetiştirme ve mücadele programında çiftçiye hizmet verilebilir.

4. Her ne kadar tarım bakanlığının gençleri köye yönlendirme programları olsa da bunlar yetersiz kalmaktadır. Daha fazla teşvik ile genç nüfus bağcılık yapmaya yönlendirilmelidir.

5. Bölgedeki depolama açıklığını kapatmak için girişimciler lisanlı depoculuğa teşvik edilmelidir. Soğuk hava depoları ile sofralık üzümlerin muhafazası sağlanmalı ve diğer depolarda da kuru üzüm muhafaza edilerek depolama açığı kapatılabilir.

6. Bölgedeki yatırımcılar ham maddeye yakın olduklarından dolayı üzüm işleme tesisleri kurmaya teşvik edilmelidir. Bu tesislerdeki üzüm ve üzümden elde edilen diğer ürünler paketlenerek piyasaya sunulacak ve daha geniş pazarlara ulaşma imkânı sağlayacaktır.

7. Besni üzümünün coğrafi işareti alınarak markalaştırılması ve tanıtımı yapılmalıdır. Bunlarla birlikte Besni üzümünün ihracat ürünü olduğunu ön plana çıkarılarak reklamı yapılmalıdır.

Bu sorunların aşılması ile bölgede bağcılık geliştirilerek bölge ekonomisinin kalkınması hedeflenmektedir" dedi. Sümer konuşmasının ardından bağcılık ve üzüm ile ilgili dosyayı sundu.

BİLEN; "SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİ RAPORLAYARAK İLGİLİ BAKANLIKLARA SUNACAĞIZ"

Toplantılarda hazırlanacak olan raporun TBMM'ye ve ilgili bakanlıklara sunulacağını söyleyen TBMM Bağcılık ve Üzüm Araştırma Komisyonu Başkanı ve AK Parti Manisa Milletvekili İsmail Bilen; "Akademisyen ve uzman 10 arkadaşla buradayız. Bu da konuya verdiğimiz önemi gösteriyor. Sektörün içinde bulunduğu durumu, alınması gereken tedbirleri ve varsa önerileri raporlayacağız" dedi.

Besni'de bulunmaktan mutluluk duyduğunu da belirten Bilen, sosyal hayatın geliştiğini ve ihtiyaçların arttığını söyleyerek; "İhtiyaçlarla birlikte masraflar arttı. O masrafların ve ihtiyaçların artmasıyla bizim de beklentilerimiz yükseldi. Dolayısıyla 3 dönümle 5 dönümle geçinme devri bitti" dedi.