Eski Besni Aşağışehir'de bir zamanların gözde mesleği olan ve unutulmaya yüz tutan yemeni mesleğini, Besni'de Hakan Özçetinkaya yaptığı yeni model ve desenlerle yeniden canlandırmaya çalışıyor.

Besni'de ayakkabıcılık sektöründe yaklaşık 35 yıldır hizmet veren Hakan Özçetinkaya, dededen kalma yemenicilik mesleğini devam ettirmeye çalışıyor. Küçük yaşlarda yemeni yapmayı dedesinden öğrenerek kendisini geliştirdiğini söyleyen Çetinkaya, bildiği kadarıyla Adıyaman ve ilçeleri de dahil olmak üzere yemeni yapan tek kendisinin olduğunu ifade etti. Yemeni yapmanın kolay gibi görünmesine karşın zor olduğuna da dikkat çeken Hakan Özçetinkaya; "Herkes yemeni yapamaz. Yemeni yapmak ustalıktan geçer. Türkiye’de bu işi hakkı ile yapan çok az kişi çıkar. Yemen eski Besni'de sektör haline gelmiş bir ayakkabı türüdür. Ancak ayakkabı sektöründe fabrikaların devreye girmesiyle yemenicilik mesleğinin bitti. Fabrika malı kunduralar sağlıksız, çünkü hakiki deri kullanmıyorlar. Ayak terliyor, mantar ve kaşıntı yapıyor. Halbuki yemenin altı üstü deridir. İçinde hiçbir katkı maddesi yoktur. Ayak sağlığı için bir sigortadır" dedi.

Hakan Özçetinkaya, yemeni mesleğinin kendisinden sonra gelecek kuşaklara aktarılamayacak olmasından dert yanıyor.

Bu işi geliştirmek, ekipman ve eleman ihtiyacını giderebilmek için devletten maddi manevi destek beklediğini de söyleyen Özçetinkaya, yemeni mesleğini kendisinden sonraki kuşaklara da aktarmaya çalıştığını söyledi.

Biz de Besni Güncel Gazetesi olarak Besni'de Yemeni ayakkabısı üreten Hakan Özçetinkaya ustamızla Yemenicilik mesleği hakkında bilgi almak için bir röportaj gerçekleştirdik.

Hakan Usta Kolay Gelsin. Bize Biraz Kendinizden ve Yaptığınız İşten Bahseder misiniz?

Yaptığımız ayakkabı tamirciliği ve Yemenicilik. Şuanda ayakkabı tamiriyle birlikte yemen işi yapıyoruz. Yaklaşık 35 yıldan beri bu işle uğraşıyorum. Yemeni mesleği dedemden kalan bir meslek. Severek yaptığımız bir iş ama maddi imkansızlıklardan dolayı ancak bu kadar yapabiliyoruz.

Mesleğinizi Seviyor musunuz?

Sevmesem 35 yıldan beri bu işle uğraşmanın bir anlamı yok.

Mesleğinizin Zorlukları Var mı?

Her mesleğin kendine göre bir zorluğu var. Olmaz diye bir şey yok ama severek her şeyin zorlukları aşılıyor. En önemli zorluk eleman sıkıntısı.

Peki Yemeni Nedir ve Nasıl Yapılır?

Yemeninin tarihçesi benim bildiğim kadarıyla Yemen ilinden savaşa giden insanlar, oradaki kültürü, yani bu rahat ayakkabıları sıcak bölgede oldukları için, ayaklara rahatlık ve serinlik verdiği için atalarımız oradan buraya Yemeni ayakkabısı getirmişler. Yemeni kaba ayakkabı demek. Modeli günümüz şartlarında olmayan ama sıra dışı bir ayakkabı. Çünkü ayakta herhangi bir rahatsızlık yaratmıyor, kimyasal bir malzeme yok, içi dışı komple deri. Yemeni bildiğim kadarıyla Güneydoğu'ya mahsus bir giyim tarzı. Çünkü atalarımız, yemen savaşından sağ kalanlar Güneydoğu'da bu işi sergilemeye çalışmış ve çok şükür şimdiye kadarda gelmiş. Bazıları benim gibi hala yaşatmaya çalışıyor.

Besni'nin Yemenicilik Tarihi Hakkında Neler Söyleyebilirsiniz?

Besni'nin yemenicilik tarihi Aşağışehir dediğimiz eski Besni'den kalan bir sektör. Zaten orada baya bir sektörmüş yemeni mesleği. Oralara yetişmedik görmedik ama dedelerimizden duyduğumuz kadarıyla eskiden kışın çalışıp yazın çevre illere yemeni satmaya götürürlermiş. Güçlerinin yettiği kadar köylere kentlere taşırlarmış. Bildiklerimiz bu kadar. Onlar vefat ettikten sonra yemeni mesleği burada bitmişti. Ben de bu mesleği sürdürebilmek için yaklaşık 5 yıldan beri bir uğraş ve arayış içindeyim. Nasıl yapsak, nasıl etsek derken bu zamana kadar getirdik. Artık bundan sonrada hem kendimizi, hem de modellerimizi, hem de markamızı geliştireceğiz.

Yemeni Yapmak Nerden Aklınıza Geldi?

Yemeni yapmak her zaman aklımdaydı ama eleman yetersizliği, maddi yetersizlikler, çeşit çoğaltmak için kalıp ve deri olsun bunların hepsi sermaye ile oluyor. Sermaye olmayınca bir şey yapamıyorsun. Kendi kabuğumuza çekilmiş durmuştuk. Ne hikmetse Türkiye'de bazı şeyler gibi adamın biri geldi ve yemeniyi meşhur etti. Ondan sonra kafamıza taş düştü ve mesleği yapmaya başladık. Dedemden kalma 35 yıllık yemeniyi kalıbında özenle saklıyorum. Dedemden kalan son yemeni. Benim yaptığımla rahmetli dedemin yaptığı yemeni arasında dağlar kadar fark var. Ben çivi ile yapıyorum, rahmetli dedem ise elle yapıyor. Her tarafı el emeği, makine falan yok. Bu Yemeniye bakarak bunu daha güzel bir şekilde günümüz şartlarına uygun geliştirmeye çalışıyorum.

Yemeni İle Ayakkabı Arasındaki Fark Nedir? Yemeni mi İyidir, Yoksa Ayakkabı mı?

Ayakkabı günlük, yemeni sadece yazın giyilen bir ayakkabı türü. Şekli fazla olmayan, kendisini fazla karşıya ben buradayım demeyen, sağlık için var olan bir ayakkabı. Ayağında kaşıntısı, mantarı ve kokusu olan herkese kesinlikle nerde olursa olsun yemeni giymesini önerir ve tavsiye ederim. Bu ayakkabı doktor kadar faydalı.

Yemenicilik Mesleğini Kimden Öğrendiniz?

Yemeni mesleğini rahmetli dedemden öğrendim. Dedem rahmetli olduktan sonra 13-14 yaşında dükkan üzerime kaldı. Dedemin dayısı da aynı bu şekilde iş yaptı. Ondan bakarak ve rahmetli dedemden biraz aldım. Daha sonra kendimi geliştirerek bu işe merak sardım.

Sizden Sonra Bu Mesleği Yürütecek Kimse Var mı?

Şuanda yok. Onun için uğraşıyorum. Eğer gerekli yardımları alırsam bu işe merak saracak elemanlar yetiştirmek isterim. Eski Besni gibi olsun, şurada bir köşker pazarı olsun, insanlar dizilsin. Yemeni, ayakkabı yapsınlar, bir şeyler üretsinler. İnsanlar üretmezse zaten bir işe yaramaz. Ben isterim ki öyle olsun, sadece ben burada tek olmayayım. Adıyaman bölgesinde bu yemeni ile sadece ben uğraşıyorum. Çevre ilçeler dahil bir milyon nüfusa yakın Adıyaman’da ben yapıyorum ve başka var mı bilmiyorum.

Yaptığınız Yemenileri Kimler Satın Alıyor?

Genelde Besni'nin yerlisi, genç arkadaşlar, orta kesim, bazen bu tür yemenileri seven bayan arkadaşlar alıyor. Bazen dışarıdan telefon açıp Besnili arkadaşlarımız, kardeşlerimiz ve ağabeylerimiz istiyorlar. Bizde elimizden geldiği kadar onların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyoruz.

Bu Yemenileri Geliştirmek İçin Devletten Ne Gibi Talepleriniz Var?

Ben Yemeni işini geliştirmek için BİMER'e yazı yazdım. Bu işi geliştirmek için, ekipman ve eleman ihtiyacını giderebilmek için devletten maddi manevi destek bekliyorum. Durup dururken bunlar olmuyor. Oturduğum şu dükkan bile kira. Belki yarın çık diyecekler ve başka bir dükkana geçeceğim. Benim için en önemlisi maddi değil, ilk önce manevi daha sonra her şeyin olduğu maddi bir destek. Bunlar olursa bu işi daha güzel ve kaliteli yaparak bu mesleği sürdürürüm. Şimdi imkanlarım ölçüsünde sürdürmeye çalışıyorum.

Son Olarak Söylemek İstedikleriniz Var mı?

Ben gücüm yettiği kadar bu işi yapacağım. Çokta zengin bir insan değilim. Zengin biri olsam desteğe de ihtiyacım yok, başvurumda olmaz ve öyle bir yapımda yok. Devletin sunduğu bazı imkanlar var. Amacım bunlardan yararlanabilirsem yemeni mesleğini daha da geliştirmek olacaktır. Çünkü benim niyetim en azından şurada bir iki tane genç arkadaşımı yetiştirerek benden sonra bu mesleğin devam etmesi" dedi.