İdarelerin ihtiyaçlarının karşılanması 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Ancak anılan kanunun 22. maddesi ilan yapılmaksızın,teminat alınmaksızın ve KİK 10. maddesinde istenen yeterlilikler aranmaksızın doğrudan temin yöntemiyle idarelerin ihtiyaçlarını karşılamasına olanak sağlamıştır. İlan yapılması komisyon kurulması şartname hazırlanması idarenin takdirindedir. Ancak 22. c kapsamında yapılacak alımlar için sözleşme düzenlemesi zorunludur. Kanunun adı kamu ihale kanunu olsa da kanunda yer alan doğrudan temin usulü bir ihale usulü değildir. Bu usulle yapılan alımlarda çok farklı yöntemler uygulanmaktadır. Esas olan yapılacak alımın kanunun hesap verilebilirlik, açıklık, saydamlık vb. ilkeleri açısından uygun olmasıdır. Biz 22 d kapsamında yapılacak bir mal alımında en çok kullanılan uygulama yöntemini madde madde açıklayalım
a)İdarede ihtiyacın ortaya çıkması üzerine ihtiyaç listesinin oluşturulması
b)İhtiyaç listesindeki kalemler için teknik şartnamenin hazırlanması
c) Lüzum müzekkeresi ekinde ihtiyaç listesi ve teknik şartname ile beraber harcama yetkilisinin onayına sunulması
d)Harcama yetkilisince lüzum müzakeresinin onaylanması.
e) İdarece görevlendirilmiş piyasa araştırma görevlilerince malın bulunabilecek en yakın çevrede fiyat araştırmaları ve bu araştırmaya bağlı olarak malın yaklaşık maliyetinin tespit edilmesi ve yaklaşık maliyet tutanağının düzenlenmesi.(Yapılan araştırmada büyük şehir belediyesi sınırları içerisinde bulunan idareler için yaklaşık maliyet 50.385, 00 TRY diğer idareler için 16.786,00 TRY altında ise doğrudan temin uygulanabilecektir. Bu sınırları aşan yaklaşık maliyetler için ihale usulleri uygulanacaktır.)
f)Doğrudan temin onay belgesinin hazırlanarak onaylanması
g)Teklif mektupları hazırlanarak ekinde teknik şartname ile piyasa araştırmasının yapıldığı firmalarla beraber birkaç firmaya daha dağıtılması ve belirlenen saate idareye teslimin sağlanmasının ardından teklif değerlendirme tutanağının hazırlanması.
h)En uygun teklifi veren firmaya ve diğer firmalara sonucun bildirilmesi.
J)İdarece hazırlanan teknik şartnameye uygun malın en az üç kişilik komisyonla teslim alınması ve tutanağın imzalanması (Malın alımı belli bir süreyi kapsayacaksa gelen mallar kısmi kabul edilerek son teslimatta toplu tutanak düzenlenecektir. Belli bir süreyi kapsayan alımlar için sözleşme düzenlenmelidir.)
k)Malın faturası ve firmanın vergi borcunun olmadığına dair evrağın teslim alınması. (Dikkat edilecek husus KDV oranlarıdır. Örneğin bir kırtasiye malzemesi alımında kağıdın KDV si ile Tonerin KDV si aynı değildir.)
l)Taşınır Kaydının gerçekleştirilmesi ve harcama yönetim sistemine gönderilmesi(Bazı mallar için taşınır girişine gerek yoktur)
m) Harcama Yönetim sisteminden ödeme emirinin muhasebeye gönderilmesi
n)Muhasebeye evrakların fiziki olarak teslim edilmesi Bu şekilde yapılan bir doğrudan temin usulü Sayıştay ve Danıştay kararlarına yakın bir uygulama ortaya koymaktadır. Doğrudan temin aslında yukarıda önerilen uygulama yöntemi kadar karışık değildir. Ancak kapsamlı yapılmayan bir piyasa araştırması malın yüksek fiyattan temin edilmesine sebebiyet vererek kamu zararı oluşturacaktır. Bu durum kamu görevlisini zor durumda bırakacaktır.5018 Sayılı kanun gerçekleştirme görevlilerinin görevlerini ve sorumluluklarını çok açık bir şekilde ortaya koymuştur. Gerçekleştirilecek herhangi bir teminde her aşamada görevli ve evraklarda imzası bulunanlar aslında gerçekleştirme görevlisidir. Bu işlem basamaklarıyla yapılmış bir doğrudan temin şekil yönünden doğru olmakla beraber, piyasa araştırmasını yaptığımız firmaların yanında birkaç firmaya daha teklif verme tutanağı dağıtıp alım işi için geniş bir katılım sağlayıp rekabet ortamı oluşturulması özü itibariyle de işin doğru yapıldığını gösterecektir. Bu anlamda teftiş ve denetim yetkililerince yapılacak incelemelerde işinizi doğru yaptığınız görünecektir. Unutmayalım ki hukuk mercileri yapılan işlemde idarenin işleyişi değil yasalara uygunluk kriterini göz önünde bulundurur. Doğru görüneni değil doğru olanı yapmanız dileğimle.
Mehmet YILMAZ
Haber Yeni Rota
